“Puşkin hakkındaki konuşmamı, fikirlerimi keskin bir biçimde ifade ederek yazıp bitirdim... ve dolayısıyla ardından gelecek saldırılara da hazırım.”
DOSTOYEVSKİ
26 Mayıs 1880’de Moskova’da yapılacak olan Puşkin Heykeli’nin açılış törenine, Dostoyevski bir konuşma yapması için davet edilir. Kendi çalışmalarına ara veren Dostoyevski, hayatı boyunca hayranlık duyduğu, manevi yol göstericisi ve büyük Rus dehası olarak gördüğü Puşkin hakkında bir konuşma hazırlar. Tören Çar’ın emriyle ertelenmesine rağmen, Dostoyevski büyük bir cesaretle yola çıkar ve “Konuşma”sını yapar.
Rus edebiyatında “büyük bir olay” ve bir dönüm noktası olarak değerlendirilen bu konuşmada Dostoyevski, tüm hayatı boyunca karşılaştığı, kendisine yöneltilen suçlama ve eleştirilere meydan okur; Batıcılarla Slavcıları, halkla aydınları, Rusya’yla Avrupa’yı uzlaştırmaya çalışır.
Yazarın bu büyük konuşmasını Tektaş Ağaoğlu’nun Türkçesi ve Konstantin Mochulsky’nin dönem hakkında bilgi veren önsözüyle sunuyoruz.
